แม้ว่าครอบครัวจะเป็นหน่วยที่เล็กที่สุดในสังคม ที่มีส่วนในการปลูกฝังค่านิยม ถ่ายทอดวัฒนธรรม และแนวคิดต่างๆ แต่จริงๆ แล้วตามหลักพระพุทธศาสนายังมีคำสอนว่าด้วยเรื่องทิศ 6 ที่อธิบายถึงความสัมพันธ์ 6 ประการ ที่เราพึงมีต่อผู้อื่น สามารถนำมาใช้เป็นแนวทางในการปฏิบัติตนในชีวิตประจำวันได้
1. ปุรัตถิมทิศ
หมายถึง ทิศเบื้องหน้า ได้แก่ บิดา และมารดา
– ข้อปฏิบัติ: บิดา และมารดา เป็นผู้ให้กำเนิด และให้ความอุปการะเราตั้งแต่แรกเกิด จึงควรให้ท่านอยู่ในทิศเบื้องหน้า ปฏิบัติต่อท่านด้วยการเลี้ยงดูแล ช่วยการงาน ประพฤติตนเป็นทายาทที่เหมาะสม เมื่อท่านล่วงลับไปแล้ว ก็ทำบุญอุทิศส่วนกุศลให้
2. ทักขิณทิศ
หมายถึง ทิศเบื้องขวา ได้แก่ ครู อาจารย์
– ข้อปฏิบัติ: ครูบาอาจารย์ ถือเป็นบุคคลที่สำคัญในการประสาทวิชาความรู้ อบรมสั่งสอน ให้เรามีความสามารถในการประกอบอาชีพ ต้องยกย่องท่านเป็นผู้แก่การกราบไหว้ ควรศึกษาความรู้จากท่านด้วยความเคารพ ระลึกคุณ เยี่ยมเยียนตามเหมาะสม
3. ปัจฉิมทิศ
หมายถึง ทิศเบื้องหลัง ได้แก่ สามี ภรรยา
– ข้อปฏิบัติ: สามี และภรรยา มีบทบาทในการสนับสนุน เกื้อหนุน และให้กำลังใจแก่กัน หากมีบุตรก็เป็นกำลังเสริมให้แก่กัน สามีควรยกย่องภรรยา ไม่กล่าวดูหมิ่น หรือนอกใจ ส่วนภรรยาก็มิควรนอกใจ ดูแลการงานในบ้านให้เรียบร้อย และช่วยรักษาสมบัติของสามี
เครื่องรางเปลี่ยนชีวิต พกไว้ช่วยได้ รวยวันรวยคืน! อ่านตรงนี้
ค้นหาตอนนี้!
4. อุตตรทิศ
หมายถึง ทิศเบื้องซ้าย ได้แก่ มิตรสหาย
– ข้อปฏิบัติ: มิตร คือผู้ที่ให้ความช่วยเหลือแก่เรา ให้ผ่านพ้นอุปสรรค และความยากลำบาก หากมีมิตรดีก็จะช่วยให้ประสบความสำเร็จได้ จึงควรซื่อสัตย์จริงใจต่อกัน มีน้ำใจ ไม่ละทิ้งในยามตกทุกข์ได้ยาก และให้ความนับถือในครอบครัวของอีกฝ่าย
5. เหฏฐิมทิศ
หมายถึง ทิศเบื้องล่าง ได้แก่ ลูกจ้าง กับนายจ้าง
– ข้อปฏิบัติ: ลูกน้องเป็นผู้ที่ช่วยเบากำลังเราในการปฏิบัติงานต่างๆ และเป็นที่มาของการช่วยสร้างทรัพย์สินเงินทอง จึงควรบำรุงด้วยเงินค่าจ้างตามกำลังความสามารถ จัดสวัสดิการ และวันหยุดพักผ่อนให้ ในขณะที่ลูกจ้างเองก็ต้องปฏิบัติงานให้เรียบร้อย นำความเมตตา และความดีของนายจ้างไปบอกเผยแพร่ได้
6. อุปริมทิศ
หมายถึง ทิศเบื้องบน ได้แก่ พระสงฆ์ สมณพราหมณ์
– ข้อปฏิบัติ: สาวกและตัวแทนของพระพุทธเจ้า เป็นผู้นำทางสว่างทางจิตใจ ชี้ทิศที่ถูกต้อง สั่งสอนศีลธรรมให้ยึดถือปฏิบัติตาม จึงเป็นผู้ที่ควรอุปถัมภ์ คิดดี พูดดี และปฏิบัติดีต่อท่าน ให้การต้อนรับด้วยความเต็มใจ
เรื่องทิศ 6 ยังปรากฏอยู่ในหนังสือนวโกวาท ชุดเรียนนักธรรมตรี รวมถึงทิศ 6 พุทธวจน ซึ่งถือเป็นเรื่องพื้นฐานที่ควรรู้ บางครั้งผู้ที่ศึกษาก็อาจจดจำในลักษณะของรูป หรือแผนผังทิศ 6 เพื่อให้เห็นความสำคัญของบุคคลทั้ง 6 ส่วน นำไปสู่การปฏิบัติตน และอยู่ร่วมกับผู้อื่นอย่างถูกต้องเหมาะสมนั่นเอง