วันตรุษจีน ถือเป็นวันสำคัญมากของชาวจีน เปรียบได้เหมือนวันผลัดเปลี่ยนศักราชใหม่อย่างของไทยเราเช่นวันสงกรานต์ โดยในปีนี้ ตรุษจีน 2565 จะเริ่มตั้งแต่วันที่ 30 มกราคม ถึง 1 กุมภาพันธ์ 2565 ซึ่งเป็นวันจ่าย ไหว้ เที่ยว โดยเฉพาะพื้นที่ที่มีคนไทยเชื้อสายจีนอาศัยเรียกว่าน่าจะคึกคักเลยทีเดียว
เพราะเริ่มต้นตั้งแต่วันจ่าย ที่หลากหลายพื้นที่มีการจัดเตรียมหาซื้อของไหว้ทั้งของคาวของหวานและผลไม้ เพื่อเตรียมตัวไหว้สิ่งศักดิ์สิทธิ์ ไหว้บรรพบุรุษ เตรียมทำทานแก่สัมภเวสี และไหว้เทพเจ้าขอพรกันในช่วงดึก เพื่อเสริมสิริมงคลให้ตัวเองในวันเริ่มต้นปีใหม่ในแบบของชาวจีน
ไทยรัฐออนไลน์ได้รวม เวลาไหว้ การจัดเตรียมอาหาร คาว หวาน ผลไม้ วิธีไหว้ต่างๆ ในแต่ละช่วงเวลา และการจัดโต๊ะไหว้ตรุษจีนมาฝากแบบจัดเต็ม รับรองอ่านจุกๆ จบ ในที่เดียว
เวลาไหว้ตรุษจีน
ช่วงเช้าไหว้สิ่งศักดิ์สิทธิ์
เป็นการไหว้ขอบคุณสิ่งศักดิ์สิทธิ์ หรือเทพเทวดาผู้คุ้มครองบ้านเรือน ที่มาปกปักดูแลให้เจ้าบ้านอยู่อย่างร่มเย็นเป็นสุข
ไหว้สิ่งศักดิ์สิทธิ์ใช้ธูป 3 ดอก
สายๆ ไหว้บรรพบุรุษ
เป็นการไหว้เพื่อระลึกถึงญาติพี่น้องที่ถึงแก่กรรมไปแล้ว ทั้งยังเป็นการแสดงความกตัญญูตามความเชื่อของชาวจีน ด้วยซาแซ อาหารคาว-หวาน รวมถึงเผากระดาษเงิน-กระดาษทอง พร้อมเสื้อผ้าให้กับบรรพบุรุษ ไม่ควรเกินเวลาเที่ยง
ไหว้บรรพบุรุษใช้ธูป 3 ดอก
ช่วงบ่ายไหว้ทำทานแก่สัมภเวสี
สำหรับการไหว้ทำทานแก่ผีไม่มีญาติหรือสัมภเวสีนั้น จะทำพิธีไหว้ตอนบ่ายเป็นต้นไป ไม่ควรเกินบ่ายสี่โมงเย็น ให้ไหว้ทำทานด้วย ข้าว ของคาวหวาน ขนมต่างๆ พอไหว้เสร็จ ให้จุดประทัดเพื่อไล่สิ่งชั่วร้ายออกไปให้หมด และเพื่อความเป็นสิริมงคลต้อนรับตรุษจีน
ไหว้สัมภเวสี ใช้ธูป 1 ดอก
ไหว้เทพเจ้าขอโชคลาภ ในยามดึก
โดยฤกษ์ไหว้ไฉ่ซิงเอี้ย เทพเจ้าแห่งโชคลาภ ให้เริ่มทำในยามแรกของปี นั่นคือ เวลา 23.00 จนถึง 05.00 น. โดยตั้งโต๊ะไหว้ให้หันหาทิศตะวันออก อัญเชิญองค์ไฉ่ซิงเอี้ย เทพเจ้าแห่งโชคลาภ เพราะเชื่อว่าปีนี้เทพไฉ่ซิงเอี้ยจะเสด็จมาในทิศตะวันออกประทับสู่บ้านของเรา เพื่อความเป็นสิริมงคล
ไหว้เจ้าให้ใช้ธูป 5 ดอก
ของไหว้ตรุษจีน
ไหว้ 3 อย่าง
(ซาแซ) ประกอบด้วย หมูส่วนสะโพกติดหนัง (บะแซหรือบะแซะ) เป็ด (พร้อมเครื่องใน) ไก่ (พร้อมเครื่องใน)
ไหว้ 5 อย่าง
(โหงวแซ) ประกอบด้วย หมู (บะแซหรือบะแซะ) เป็ด (พร้อมเครื่องใน) ไก่ (พร้อมเครื่องใน) ปลาทั้งตัว หรืออาหารทะเล (เช่น หมึกแห้งทั้งตัวไม่ต้องต้ม กุ้งต้มสุก ปูต้มสุก หรือหอยลวกสุก) หรือ ตับ
ของคาวไหว้ตรุษจีน
ไก่ ที่หมายถึง ความสง่างาม ยศ และความขยันขันแข็ง ก้าวหน้าในหน้าที่การงาน ต้องเป็นไก่เต็มตัว หมายถึง มีหัว ตัว ขา ปีก มีความหมายถึง ความสมบูรณ์
เป็ด หมายถึง สิ่งบริสุทธิ์ ความสะอาด ความสามารถอันหลากหลาย
ปลา หมายถึง เหลือกินเหลือใช้ อุดมสมบูรณ์
หมู หมายถึง ความอุดมสมบูรณ์ มีกินมีใช้
หมึก หมายถึง เหลือกิน เหลือใช้ (เหมือนปลา)
บะหมี่ยาว หรือมี่สั้ว หรือฉางโซ่วเมี่ยน ตามชื่อหมายถึง อายุยืนยาว
ผลไม้ไหว้ตรุษจีน
กล้วย หมายถึง กวักโชคลาภเข้ามา และขอให้มีลูกหลานเต็มบ้านเต็มเมือง
แอปเปิ้ล หมายถึง ความสันติสุข สันติภาพ
สาลี่ หมายถึง โชคลาภมาถึง (ควรระวังไม่นิยมไหว้บรรพบุรุษและวิญญาณไร้ญาติ)
ส้มสีทอง หมายถึง ความสวัสดีมหามงคล
องุ่น หมายถึง ความเพิ่มพูน
ของหวานไหว้ตรุษจีน
ขนมเข่ง คือ ความหวานชื่น ราบรื่นในชีวิต ขนมเข่งที่ใส่ในชะลอม หมายถึง ความหวานชื่นอันสมบูรณ์
ขนมเทียน คือ มีความหมาย หวานชื่น ราบรื่น รูปลักษณ์เป็นกรวยแหลม มีลักษณะเป็นมงคลเหมือนเจดีย์
ขนมไข่ คือ ความเจริญเติบโต
ขนมถ้วยฟู คือ ความเพิ่มพูนรุ่งเรือง เฟื่องฟู
ขนมสาลี่ คือ รุ่งเรือง เฟื่องฟู
จันอับ (จั๋งอั๊บ) หมายถึง ปิ่นโต หมายถึงความหวานที่เพิ่มพูน มีความสุขตลอดไป
ถั่วตัด หมายถึง แท่งเงิน
สาหร่ายทะเลสีดำ หมายถึง ความมั่งคั่งร่ำรวย
การจัดโต๊ะไหว้ตรุษจีน
วิธีจัดโต๊ะไหว้ในวันตรุษจีนส่วนใหญ่ไม่มีแบบแผน แล้วแต่ครอบครัว แต่ถึงจะแตกต่างกัน แต่ก็ไม่มากเท่าไร
1. จัดโต๊ะที่หน้าเทวรูป หรือแท่นบูชา
2. วางกระถางธูปไว้ด้านในสุด ควรจัดให้อยู่หน้าเทวรูปหรือแท่นบูชา
3. วางเชิงเทียนขนาบซ้าย-ขวาของกระถางธูป
4. วางโถกำยานไว้ด้านหน้ากระถางธูป
5. วางแจกันดอกไม้ขนาบซ้ายขวาโถกำยาน แต่อย่าให้บังเชิงเทียน ถ้าที่บ้านไม่มีโถกำยานสามารถวางแจกันดอกไม้ขนาบเชิงเทียน
6. วางถ้วยน้ำดื่มไว้ด้านหน้าโถกำยาน
7. วางถ้วยน้ำชา ถ้วยเหล้า ด้านหน้าถ้วยน้ำดื่ม และจำนวนของเหล้าและน้ำชาต้องเท่ากับน้ำดื่มส่วนใหญ่จะเท่ากับจำนวนบรรพบุรุษ แต่ไม่เกิน 5 ถ้วย
8. วางอาหารคาว กับข้าวหน้าถ้วยน้ำชาหรือถ้วยเหล้า เลือกอาหารที่เป็นมงคลมาวาง รวมถึงข้าวสวยพูนๆ 2 ถ้วย
9. วางเนื้อสัตว์ 3 อย่าง ซาแซ หรือเนื้อสัตว์ 5 อย่าง โหงวแซ ไว้ด้านหน้าของเครื่องคาว หันหน้าในทิศทางเดียวกัน
10. วางผลไม้ ของหวานหน้าเนื้อสัตว์ เลือกเป็นมงคลมาแล้ว 3 หรือ 5 อย่าง ทั้งนี้ ของคาว ของหวานและผลไม้ต้องมีจำนวนเท่ากันเสมอ แต่ไม่จำเป็นต้องเท่ากับน้ำดื่ม เหล้า หรือน้ำชา
11. วางกระดาษเงินกระดาษทองสุดท้าย
วิธีการไหว้ตรุษจีน
โดยพิธีการไหว้ตรุษจีนนั้นจะมีการไหว้ 3-4 ชุด เริ่มจากไหว้เจ้าที่ เทวดาที่ดูแลคุ้มครอง ในช่วงเช้าด้วย ชุดซาแซ คือ หมู เป็ด ไก่ และขนมเช่น ขนมเทียน ขนมถ้วยฟู หรือขนมอื่นๆ เลือกใช้สองถึงสามชนิด ผลไม้ใช้ส้ม สีทอง องุ่น แอปเปิ้ล พร้อมกับกระดาษเงินและกระดาษทอง
จากนั้นในช่วงสาย ไหว้บรรพบุรุษ ซึ่งเครื่องไหว้จะประกอบด้วย ชุดซาแซ อาหารคาวหวาน ซึ่งส่วนใหญ่จะเลือกอาหารตามที่บรรพบุรุษชอบ อย่างมากจะมีประมาน 10 อย่าง โดยที่นิยมให้มี น้ำแกง เพื่ออวยพรให้ชีวิตราบรื่น ส่วนกับข้าวและขนมหวานต่างๆ ก็จะเลือกที่มีความหมายมงคล
ทั้งนี้หลังจากการไหว้บรรพบุรษ ก็จะไหว้ผีไม่มีญาติในช่วงบ่าย
สุดท้ายช่วงกลางดึกในวันเดียวกันจะมีการไหว้ ‘เทพเจ้าไฉ่ซิงเอี้ย’ หรือเทพเจ้าแห่งโชคลาภ ก่อนเข้าสู่วันตรุษจีนอย่างเป็นทางการนั่นเอง.
